Tadeusz Banachiewicz urodził się 13 lutego 1882 roku w Warszawie w rodzinie ziemiańskiej. W 1900 roku ukończył z medalem srebrnym V-te gimnazjum w Warszawie, zaś w 1904 ukończył studia astronomiczne na Wydziale Fizyczno- matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Otrzymując za swą pracę dyplomową złoty medal i tytuł doktora.
W latach 1906/07 roku studiował w Getyndze, zaś 1907/08 - w Pułkowie. W latach 1908/09 pełnił obowiązki astronoma - obserwatora w Warszawie, a następnie był asystentem w Obserwatorium Engelhardta pod Kazaniem. W 1911 roku przepowiedział dla Ameryki Południowej zakrycie gwiazdy o nazwie 6G Librae przez satelitę Jowisza - Ganimedesa oraz prowadził różne prace mające na celu głównie wyznaczenia siły ciężkości.
W 1915 roku habilitował się na Uniwersytecie w Kazaniu. Od roku 1915-1918 pracuje w Uniwersytecie Dorpackim, gdzie habilituje się ponownie po obronie rozprawy "Trzy szkice z teorii refrakcji". W III 1918 roku zostaje profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Dorpackiego. Po ewakuacji uniwersytetu do Rosji otrzymuje propozycje objęcia stanowiska profesora w Krakowie (maj) oraz w Woroneżu (lipiec).
|
prof. Tadeusz Banachiewicz
|
W okresie od X 1918 - III 1919 roku pełni obowiązki zastępcy profesora geodezji w Politechnice Warszawskiej. W III 1919 przybywa do Krakowa i zostaje profesorem zwyczajnym UJ i Dyrektorem Astronomicznym UJ. Od 28 maja 1920 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności - zaczyna wydawać "Okólnik Obserwatorium Krakowskiego". W roku 1922 Banachiewicz zaczyna wydawać "Roczniki Astronomiczne Obserwatorium Krakowskiego", a od 1923 roku wychodzi z Jego inicjatywy "Dodatek Międzynarodowy do Roczników Obserwatorium Krakowskiego". W roku 1925 zapoczątkował wydawanie pisma naukowego "Acta Astronomica".
W roku 1922 założył stację astronomiczną na wzgórzu Łysina w paśmie Lubomir. Wówczas przy wyborze miejsca pod astronomiczną stację obserwacyjną rozważano wiele możliwych lokalizacji. Poszukiwania koncentrowały się na Beskidach, Gorcach i Górach Świętokrzyskich. Wybrano Lubomir, który wyróżnia się bardzo dobrymi warunkami fizjograficznymi do prowadzenia obserwacji astronomicznych.
W latach 1922- 1944 w obserwatorium astronomicznym na górze Lubomir prowadzono badania naukowe nad gwiazdami zmiennymi. Rezultatem tych badań były m.in. odkrycia komet - przez Lucjana Orkisza - C/1925 G1 - 3.IV.1925 r oraz przez Władysława Lisa - Kaho-Kozika-Lisa - C/1936 O1-17.07.1936 r.
Na szczycie do 15 września 1944 roku znajdowały się budynki Narodowego Instytutu Astronomicznego (obserwatorium i budynek mieszkalny), które zburzył i spalił okupant hitlerowski.
W 1926 roku zostaje Komandorem orderu II klasy "Białej Róży" finlandzkiej.
W 1927 roku projektuje chronokinematograf, który używany był w czasie zaćmień Słońca w Laponii Szwedzkiej (1927), Stanach Zjednoczonych (1932), Grecji, Japonii i Syberii (1936).
Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego otrzymuje w 1928 roku, natomiast w 1938 roku otrzymuje doktorat honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego oraz brązowy medal za długoletnią służbę w UJ.
6.XI.1939 roku zostaje aresztowany wraz z profesorami UJ w czasie Sonderaktion Krakau. Wywieziony do obozu w Sachsenbausen, skąd wraca 9.II.1940 roku.
1945-1951 - jest profesorem i kierownikiem Katedry Geodezji Wyższej i Astronomii na Wydziałach Politechnicznych AGH.
W 1946 roku zostaje członkiem Royal Astronomical Society.
W 1948 roku otrzymuje doktorat honoris causa Uniwersytetu w Sofii.
W 1949 powstaje rękopis "Rachunku krakowianowego".
W 1952 roku zostaje członkiem tytularnym Polskiej Akademii Nauk.
W 1953 roku pozyskuje od władz wojskowych Fort Skała na Bielanach jako nową stację zamiejscową. Uzyskuje doktorat nauk matematycznych.
Na sesji PAN z okazji 50 - lecia pracy naukowej otrzymuje Order Sztandaru Pracy I Klasy.
17.XI.1954 roku zmarł w wieku 72 lat a pochowany został w krypcie zasłużonych Kościoła oo. Paulinów na Skałce.
|